24 Şubat 2025 tarihinde Maya Okulları Oran Yerleşkesi ve Önce Öğretmen Vakfı iş birliğiyle düzenlenen çevrimiçi tanıtım toplantısında, ICSE Science Factory tarafından desteklenen “Dijital Vatandaşlık Eğitimi” projesinin detayları paylaşıldı. Toplantıya okul idaresi, proje ekibi ve 3. sınıf velileri katılım gösterdi.
Dijital okuryazarlık, UNESCO’nun 2023 Küresel Eğitim Hedefleri’nde vurguladığı üzere, 21. yüzyıl becerilerinin temel bileşenlerinden biridir (UNESCO, 2023). Türkiye’de yapılan araştırmalar, 8-12 yaş grubundaki çocukların %67’sinin sosyal medya kullandığını, ancak yalnızca %28’inin siber güvenlik önlemlerini bildiğini ortaya koymaktadır (TÜİK, 2024). Bu veriler, projenin odaklandığı güvenli internet kullanımı ve dijital etik eğitimlerinin aciliyetini desteklemektedir. Açık Okullaşma (Open Schooling) modeli, Avrupa Komisyonu’nun 2022 raporunda okul-toplum iş birliğini güçlendirerek öğrenme süreçlerini demokratikleştiren bir yaklaşım olarak tanımlanmaktadır (EC, 2022). Proje, bu modeli temel alarak veli, öğretmen ve öğrencileri ortak bir dijital vatandaşlık müfredatı etrafında birleştirmeyi hedeflemektedir.
Kısa vadeli hedefler arasında öğrencilerde siber zorbalık, kişisel veri koruması ve dijital ayak izi yönetimi gibi konularda temel beceriler kazandırmak yer almaktadır. Avrupa Okul Ağı (European Schoolnet) tarafından 2021’de yapılan bir çalışma, dijital vatandaşlık eğitimi alan öğrencilerin %40 daha az siber zorbalık vakasına karıştığını göstermektedir (EUN, 2021). Uzun vadeli hedef olarak toplumsal dijital farkındalığı artırarak, OECD’nin 2025 Dijital Dönüşüm Raporu’nda belirtilen “dijital uçurum”un azaltılmasına katkı sağlamak amaçlanmaktadır (OECD, 2025).
Proje kapsamında aşağıdaki faaliyetler planlanmaktadır: Eğitim programları, dijital etik ve güvenlik modülleri Massachusetts Institute of Technology (MIT) tarafından geliştirilen “Dijital Vatandaşlık Çerçevesi” ile uyumlu olarak tasarlanacaktır (MIT Media Lab, 2020). Atölye çalışmaları, TÜBİTAK’ın 2024’te yayınladığı “Dijital Okuryazarlık Eğitim Kılavuzu” temel alınarak öğrencilere yönelik interaktif simülasyonlar şeklinde düzenlenecektir. Veli katılımı, UNICEF’in “Dijital Ebeveynlik Rehberi”nden yararlanılarak aylık webinar serileri ile desteklenecek ve böylece velilerin de proje sürecine aktif katılımı sağlanacaktır (UNICEF, 2023).
Katılımcılardan alınan geri bildirimler doğrultusunda proje takvimine, Türkiye’deki okulların %35’inin eksik olduğu belirlenen “yapay zeka okuryazarlığı” modülü eklenecektir (MEB, 2024). İlerleyen aşamalarda, proje çıktılarının ICSE Science Factory tarafından yürütülen uluslararası bir karşılaştırmalı çalışmada kullanılması planlanmaktadır.
Bu proje, hem Open Schooling modelinin Türkiye’deki ilk somut örneklerinden biri olması hem de dijital vatandaşlık eğitimini okul-toplum iş birliğiyle yaygınlaştırması açısından stratejik öneme sahiptir. Düzenli izleme ve değerlendirme raporlarıyla etki analizi yapılacak, sonuçlar akademik platformlarda paylaşılacaktır.
Kaynakça:
UNESCO. (2023). Global Education Monitoring Report.
TÜİK. (2024). Çocuklarda İnternet Kullanım Araştırması.
European Schoolnet. (2021). Digital Citizenship Education in Schools.
OECD. (2025). Digital Transformation in Education.
MIT Media Lab. (2020). Digital Citizenship Curriculum Framework.
